photo by C.Houliaras & T.Katsimihas

Πέμπτη 13 Ιανουαρίου 2011

Maneki-neko και μια σειρά συμπτώσεων (?)

Η Hungry monkey έχασε τη γάτα της παραμονή Χριστουγέννων. Το αδέσποτο γατάκι που έχαιρε φιλοξενίας στο μπαλκόνι της τους τελευταίους μήνες, αποφάσισε να φύγει, χωρίς ούτε ένα αντίο, ούτε ένα σημείωμα να λέει «σας βαρέθηκα» ή «τα λέμε» ή έστω «Καλά Χριστούγεννα»… Τίποτα!

Η ιστορία βέβαια δεν λέει τίποτα αν πρόκειται απλά για την απώλεια μιας χνουδωτής συντροφιάς…. Όμως… Με την απώλεια της γάτας άρχισαν και τα δύσκολα.. μικρο-ατυχήματα, μικρο-αναποδιές, μικρο-στεναχώριες, μικρο-έξοδα… Λες και μαζί με τη γάτα έφυγε και η καλή τύχη… μπορεί να ισχύει κάτι τέτοιο;..

Στην Ιαπωνική κουλτούρα λοιπόν, όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να συνδεθούν με την ιστορία της Maneki Neko. Neko είναι στα Ιαπωνικά η γάτα. Maneki Neko είναι η «γάτα που νεύει/προσκαλεί», και θεωρείται «τυχερή γάτα». Πιστεύεται ότι φέρνει ευτυχία και αρμονία στη ζωή του ιδιοκτήτη της και πελατεία και κέρδη σε επιχειρήσεις. Επίσης, υπάρχει και βερσιόν σε μαύρο χρώμα που συνδέεται με την καλή Υγεία και την προστασία από τις ασθένειες. Οπότε, μήπως η απουσία της συνεπάγεται και «έλλειψη τύχης»;

Για να δούμε όμως τι ακριβώς είναι η maneki neko, πότε εμφανίστηκε αυτός ο συμβολισμός της τύχης και πώς ακριβώς μεταφράζεται.

Maneki-neko σε διάφορα μεγέθη!

Η maneki neko είναι μια-πορσελάνινη συνήθως- διακοσμητική γάτα, με το ένα μπροστινό πόδι σηκωμένο στο πλάι του κεφαλιού και την πατούσα να κοιτάει προς τα μπροστά. Η χειρονομία αυτή (συγκεκριμένα με τα δάχτυλα να μαζεύονται και να ανοίγουν επαναλαμβανόμενα)- που εμείς οι «Δυτικοί» θα ερμηνεύαμε ως αποχαιρετισμό- στην Ιαπωνία θεωρείται κίνηση πρόσκλησης/καλωσορίσματος. Τα επιχειρηματικά μυαλά βέβαια έχουν προνοήσει και τα αγάλματα που εξάγονται στην Ευρώπη και την Αμερική, έχουν ανεστραμμένη την παλάμη προς τα μέσα, για να δίνουν την αίσθηση του καλωσορίσματος στην «δυτική» γλώσσα του σώματος.

Εκτός βέβαια από πορσελάνινη, πλέον φτιάχνεται σχεδόν από οποιοδήποτε υλικό (πλαστικό, πηλό κλπ) και βγαίνει σε διάφορα χρώματα. Η maneki neko έχει συνήθως διακοσμητικά στο λαιμό, συνηθέστερα ένα κολάρο, ένα κουδουνάκι και μια διακοσμητική σαλιάρα (πιθανότατα σε αναπαράσταση των αξεσουάρ που φορούσαν οι γάτες των εύπορων οικογενειών την περίοδο Edo). Πολύ συχνά η maneki neko κρατάει ένα χρυσό νόμισμα της περιόδου Edo, το koban.

Η maneki neko θεωρείται ότι πρωτοεμφανίστηκε στο προσκήνιο προς το τέλος της περιόδου Edo (1603-1867), αλλά το πρώτο ντοκουμέντο για την ύπαρξή της είναι η αναφορά της σε εφημερίδα του 1876. Μέχρι το 1902 (κρίνοντας από το γεγονός ότι είχε αρχίσει να διαφημίζεται ως προϊόν), είχε γίνει ήδη πολύ δημοφιλής.

το μέγεθος δεν μετράει! Τύχη έρχεται σε όλα τα μεγέθη!

Το πόδι που έχει σηκωμένο η γάτα μπορεί να είναι είτε το δεξί είτε το αριστερό (ενίοτε και τα δύο μαζί). Η Maneki neko με σηκωμένο το δεξί πόδι θεωρείται συνήθως ότι φέρνει καλή τύχη και πλούτο, ενώ με το αριστερό πόδι σηκωμένο θεωρείται ότι φέρνει πελάτες στην επιχείρηση, επισκέπτες κλπ. Υπάρχουν επίσης παραλλαγές στην ερμηνεία, όπως το ότι μια maneki neko με το αριστερό πόδι σηκωμένο είναι κατάλληλη για επιχειρήσεις με ποτά/ροφήματα (π.χ. καφέ και μπαρ)-και εδώ κολλάει και ο χαρακτηρισμός «hidari-kiki» (αριστερόχειρας) για αυτούς που «σηκώνουν» το ποτό- ενώ με το δεξί πόδι σηκωμένο, για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις. 

Το διακοσμητικό αυτό τοποθετείται συνήθως στις εισόδους των επιχειρήσεων. Χρησιμοποιείται επίσης και σε σπίτια και εκτός από διακοσμητικό, βγαίνει και σε μπρελόκ, κουμπαράδες, αρωματικά χώρου κλπ.

Η μαύρη maneki-neko πιστεύεται ότι φέρνει υγεία!

Διάφοροι μύθοι επικρατούν για το πώς δημιουργήθηκε η προκατάληψη της maneki neko. Ο επικρατέστερος όλων είναι ο μύθος της γάτας του ναού Gotoku-ji (στο δυτικό Τόκυο) που τοποθετείται χρονικά στον 17ο αιώνα:

Σύμφωνα με αυτόν τον μύθο, ένας φτωχός ιερέας κάποτε μοιράστηκε το λιγοστό του φαΐ με μια πεινασμένη γάτα και στη συνέχεια την φιλοξένησε στο ναό του. Μια μέρα, σε ένα ξέσπασμα καταιγίδας, ένας πλούσιος άρχοντας βρέθηκε έξω και αναζήτησε καταφύγιο από τη βροχή, κάτω από ένα δέντρο δίπλα στο ναό (τι σκεφτόταν; Δεν ξέρω!). Καθώς στεκόταν εκεί, παρατήρησε την γάτα του ιερέα στην είσοδο του ναού να του νεύει να πλησιάσει. Παραξενεμένος από την χειρονομία, απομακρύνθηκε από το δέντρο και πλησίασε τη γάτα να δει. Εκείνη την ώρα, το δέντρο στο οποίο στεκόταν νωρίτερα χτυπήθηκε από κεραυνό. Ο άρχοντας έγινε φίλος του ιερέα και «υιοθέτησε» το ναό, δίνοντας έτσι ένα τέλος στα οικονομικά προβλήματά του. Όταν πια η γάτα πέθανε, φημολογείται ότι φτιάχτηκε η πρώτη manekι neko προς τιμήν της. Το όνομα της γάτας ήταν Tama και ήταν γένους αρσενικού.

Σήμερα ο ναός Gotoku-ji έχει δεκάδες αγάλματα αυτής της γάτας και πιστοί αφήνουν χαρτονάκια προσευχής με την maneki neko, ευελπιστώντας στην επιστροφή της χαμένης τους γάτας ή την ανάρρωση της άρρωστης γάτας τους.

Προφανώς η Hungry monkey δεν άδειαζε να πεταχτεί στον ναό Gotoku-ji να καταθέσει το δικό της «αίτημα» για επιστροφή της γάτας της, αλλά οι «προσευχές» της σαν να εισακούστηκαν… Το απολωλός γατί επέστρεψε αναπάντεχα το βράδυ της προπαραμονής της Πρωτοχρονιάς! Δυο νιαουρίσματα κάτω από το μπαλκόνι και βρέθηκε πάλι στο σπιτάκι της. Και μην το θεωρήσετε υπερβολή ή ψέμα, η τύχη της Hungry ήδη γύρισε προς το καλύτερο πάλι! Ποιο είναι το ηθικό δίδαγμα; Αν πιστεύετε στις προκαταλήψεις, προμηθευτείτε ένα διακοσμητικό maneki neko και καλή σας τύχη. Αν πάλι έχετε τη δυνατότητα να φιλοξενήσετε ένα αδέσποτο ζωάκι, αλλάζετε εσείς την τύχη του προς το καλύτερο! Όπως και να έχει, καλή χρονιά να έχουμε όλοι!

Σε μεγάλη ανάγκη αναζητάς ομαδική βοήθεια!

4 σχόλια:

  1. Poly oraia i istoria ! Kai xairomai pou to gataki vrethike xana.
    Ha ha oi mikres Maneki neko stin teleutaia fotografia moiazoun kapos me Totoro. Poly xaritomenes. Tha prospathiso na vro mia gia to spiti.

    Tasos

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Χαχαχαχαχα!! Τάσο! Το περίεργο είναι ότι δεν γύρισε για το φαγητό (εντάξει, σίγουρα ήρθε αδυνατισμένη μοντελάκι και συγκινήθηκε για πρώτη της φορά από τις κροκέτες!), αλλά νομίζω ότι της έλειψαν κυρίως τα χάδια!!!Ήταν η βασική της απαίτηση τις πρώτες μέρες! Κι αν δεν βρεις maneki neko για το σπίτι, σου στέλνω το real thing(προλαβαίνω να την εκπαιδεύσω να κάθεται με το ένα πόδι ανεβασμένο, απλά πες μου ποιο από τα δύο-τέσσερα?-προτιμάς!)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. A poly oraia !! Tha itan teleio na eixa tin "alithini ekdosi" kai ekpaideumeni malista oste na pairnei tin katalili poza !!
    Gia na do....xmmmm mallon to dexi giati auto einai gia tyxi eno to aristero einai gia epixeiriseis etsi den einai ?
    Oso gia tin epistrofi tou...asotou nai etsi einai. Par'oli tin peina eimai sigouros oti to proto pragma pou tous leipei einai i epafi kai auto tha zitisoun prin kai apo to fagito ! Gi auto einai kai toso axiagapita.
    OK Hungry fantazomai idi to "paketo" me to fovero gataki na emfanizetai kai na kathetai pano sto trapezi sto saloni akinito me to dexi podi sikomeno :-) Xa xa xa Fovero.
    Kai tha einai kai oraia parea sta dyo Totoro pou idi exo (to mikro kai to mesaio) kai idi malista prosexo idiaitera auto to mesaio mi mou klepsei tipota velanidia (......)

    Tasos

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Eiha dei ena tetio diakosmitiko gataki na heretaei tin kopela pou ithele na mathei na mageirevei RAMEN sto film "RAMEN GIRL". Sthn arhi den katalavaina tin oli skini alla twra pou eipate oti ta gatakia ayta ta vazoun sta magazia gia to "kalos-orises" arhizei kai vgazei nohma to skiniko.

    Alexandros

    ΑπάντησηΔιαγραφή