photo by C.Houliaras & T.Katsimihas

Τρίτη 24 Μαΐου 2011

ΙΚΕΜΠΑΝΑ……Τέχνη, Διαλογισμός και Ομορφιά……..


Και όμως ναι! Η τέχνη της Ικεμπάνα μπορεί και συνδυάζει την ομορφιά με τον διαλογισμό…Ίσως να είναι και μια μορφή άσκησης, για να ισορροπεί ο εσωτερικός μας εαυτός με τον εξωτερικό μας…να ισορροπεί ο άνθρωπος με την φύση….να ισορροπεί το πνεύμα με την ψυχή..

Η Ικεμπάνα είναι μια Ιαπωνική τέχνη και προέρχεται από την λέξηIkeruπου σημαίνει ‘ τακτοποιώ, διαμορφώνω, τοποθετώ’ και από την λέξη ´Hana , που σημαίνει ‘λουλούδι’.
Πρόκειται για μια τέχνη ρύθμισης και τοποθέτησης λουλουδιών και όχι μόνο.



Ιστορία:

Η ιστορία της Ικεμπάνα ξεκινάει περίπου τον 6ο αιώνα , όταν Ο Βουδισμός πρωτοεμφανίστηκε στην Ιαπωνία και χρησιμοποιούνταν προς τιμήν του Βούδα και διαφόρων τελετουργιών.
Αργότερα, κατά τον 15ο αιώνα, έχουμε την εμφάνιση του πρώτου κλασικού Ικεμπάνα  που ανεξάρτητα από την θρησκευτική προέλευσή του, μεταμορφώθηκε σε μια πιο δομημένη τέχνη αλλά και ελεύθερη, διατηρώντας τους συμβολικούς και φιλοσοφικούς αρμονικούς ήχους και ακολουθώντας κανόνες πλέον για την εφαρμογή του.
Το πρώτο σχολείο μάθησης Ικεμπάνα, λέγονταν Ικενόμπο και οι πρώτοι δάσκαλοι και σπουδαστές ήταν ιερείς και μέλη της αριστοκρατίας. Αργότερα όμως με τα χρόνια, η Ικεμπάνα διαδόθηκε παντού, δημιουργήθηκαν σχολές και πλέον θεωρείται μια καθαρή παραδοσιακή Ιαπωνική τέχνη ανοιχτή προς όλους και συμμετέχει σε φεστιβάλ και γιορτές της Ιαπωνίας.

Τι είναι η Ικεμπάνα όμως….?

Είναι μια απλή τοποθέτηση λουλουδιών ή πίσω της κρύβεται μια ολόκληρη φιλοσοφία?

Βλέποντας ένα Ικεμπάνα, δεν βλέπουμε κάτι άλλο παρά έναν όμορφο στολισμό λουλουδιών, τοποθετημένα σε πήλινα ή γυάλινα δοχεία…
Και όμως πρόκειται για μια πειθαρχημένη φόρμα τέχνης, η οποία χαρακτηρίζεται από την συμβίωση της φύσης με την ανθρωπότητα.
Μια δημιουργική έκφραση, με την οποία ο άνθρωπος έρχεται σε άμεση επαφή με την φύση, την ομορφιά της , τους ήχους και τις δονήσεις της.
Τα υλικά της είναι άνθη, κλαδιά, φύλλα, χλόες και στόχος της είναι η μινιμαλιστική ομορφιά, ο απαλός συνδυασμός χρωμάτων και η αρμονική φόρμα.
Σε γενικές γραμμές, η Iκεμπάνα στοχεύει, όχι στο να φέρει ένα πεπερασμένο κομμάτι της φύσης στο σπίτι, αλλά μάλλον στην υποβολή προτάσεων της όλης φύσης, με το  να δημιουργήσει μια σύνδεση μεταξύ του εσωτερικού και του εξωτερικού περιβάλλοντος.
Έχει την ίδια μονάδα μέτρησης και εκτίμησης με έναν πίνακα ζωγραφικής ή ένα γλυπτό.
Οι Ιάπωνες προσέχουν σε οποιαδήποτε μορφή τέχνης ακόμα και στην αρχιτεκτονική, να φέρουν κοντά τα υλικά της φύσης με τον άνθρωπο και το περιβάλλον του. Έχουν μια σχέση αγάπης και αρμονίας, γιατί από την φιλοσοφία τους, μόνο τότε υπάρχει ισορροπία.
Ακολουθούν πάντα μια μινιμαλιστική διάθεση, την οποία την βλέπουμε πολύ έντονα στα Ικεμπάνα. Φλερτάρουν με το κάθε υλικό ξεχωριστά και το τοποθετούν δημιουργώντας ένα τρίγωνο. Το τρίγωνο αυτό συμβολίζει είτε τον παράδεισο με την γη και τον άνθρωπο, είτε τον ήλιο με την σελήνη και την γη. Μια ισορροπημένη μορφή, που βασίζεται δε σε αρχαίες Ελληνικές και κινέζικες θεωρίες για το σύμπαν και την ανθρωπότητα. Από τον δικό μας Πυθαγόρα και την θεωρία της τετρακτύς και το τρίγωνο, μέχρι την ταοιστική θεωρία για την σχέση γης – σελήνης – ήλιου.

Δεν τυχαίο τότε που η Ικεμπάνα, μπορεί να είναι και μια μορφή διαλογισμού και χαλάρωσης…?

Η Ικεμπάνα πλέον είναι ανοιχτή προς όλες τις κάστες ανθρώπων . Θεωρείται χόμπι, τέχνη, ακόμα και επάγγελμα.
Στηρίζεται σε κάποιους αρχικούς βασικούς κανόνες, όπως αναφέραμε, αλλά δεν παύει να είναι και μια ελεύθερη δημιουργία, όπου ο κάθε δημιουργός, ζει την ‘στιγμή’, την στιγμή που έρχεται σε επαφή με τα υλικά της φύσης.
Μια στιγμή, όπου ο δημιουργός της, δίνει νόημα και αγάπη σε στοιχεία της φύσης, όπως φύλλα, σπόρους, κλαδιά που πιθανόν να μην έδινε υπό άλλες συνθήκες.
Κατά την δημιουργία της, απαιτείται πλήρης ηρεμία και συγκέντρωση, για αυτό και πολλοί έχουν πει, ότι η Ικεμπάνα είναι μια τελετουργία….μια συνειδητοποίηση, μια ισορροπία, μια μορφή χαλάρωσης του νου και του σώματος.



Υλικά που χρειάζονται….

Πέρα από διάφορα υλικά της φύσης, χρειάζεται ένα πήλινο δοχείο ή γυάλινο , όπου στον πάτο τους, έχουν μια πλάκα με κάθετες, λίγο αιχμηρές καρφίτσες, για να μπορούν να στερεώνονται τα λουλούδια.
Το μέγεθος της βάσης, καθορίζει το μέγεθος των λουλουδιών, μιας και πρέπει να είναι αναλογικά μεταξύ τους.
Τους καλοκαιρινούς μήνες συνίσταται ανοιχτόχρωμα δοχεία, σε αντίθεση με τον χειμώνα που μπορούν να είναι σκουρόχρωμα.
Ο συνδυασμός άλλωστε και η αρμονία μεταξύ του δοχείου και των λουλουδιών, είναι ακόμα μια βασική παράμετρος, για την δημιουργία ενός Ικεμπάνα.

Οι Ιαπωνέζοι, έχουν σήμερα φεστιβάλ και γιορτές με την δημιουργία Ικεμπάνα.
Την 1 Ιανουαρίου (SHOGATSU- Η πρώτη μέρα του έτους), έχουμε Ικεμπάνα από δέντρα πεύκων, στις 3 Μαρτίου (MOMO-NO-SEKKU - στην γιορτή των κοριτσιών) γίνονται Ικεμπάνα από ροδάκινο, στις 5 Μαΐου (TANGO-NO-SEKKU - γιορτή των αγοριών), από Ίριδα , στις 7 Ιουλίου (TANABATA- φεστιβάλ αστεριού) από μπαμπού και στις 9 Σεπτεμβρίου (CHOYO-NO-SEKKU – γιορτή για τα χρυσάνθεμα) από χρυσάνθεμα.



 Ψυχή της Ικεμπάνα στην Ελλάδα ήταν η κα. Χαρούλα Παπαδοπούλου η οποία κυριολεκτικά αφιέρωσε τη ζωή της στη διάδοση της τέχνης της Ικεμπάνα στην Ελλάδα. Δυστυχώς η κα. Παπαδοπούλου μας «άφησε» πέρυσι πολύ νωρίς ..

Μαθήματα Ικεμπάνα διεξάγονται στο Κολλέγιο Αθηνών στο τμήμα Επιμόρφωσης Ενηλίκων (καθώς μέχρι πρόσφατα δίδασκε η κα. Παπαδοπούλου δε γνωρίζουμε αν θα συνεχίσει το τμήμα) και στον Ελληνο-Ιαπωνικό Σύνδεσμο Φιλίας.

Κατά καιρούς, φορείς όπως το Ελληνο-Ιαπωνικό Εμπορικό Επιμελητήριο και η πρεσβεία της Ιαπωνίας στην Αθήνα, διεξάγουν παρουσιάσεις και σεμινάρια.

            `