photo by C.Houliaras & T.Katsimihas

Πέμπτη 27 Ιανουαρίου 2011

Και το όνομα αυτού/αυτής....!!!!


Θα θυμάστε ίσως τη διαφήμιση που κάποιος φώναζε «Γιώργο!» σε ένα κατάμεστο γήπεδο και γυρνούσαν πολλά πολλά κεφάλια!

Η παράδοση λοιπόν της Ελλάδας να βαφτίζεται ο εγγονός με το όνομα του παππού και η εγγονή με της γιαγιάς-με ό,τι μικροκαυγάδες μπορεί να δημιουργήσει αυτό στις οικογένειες αφού υπάρχουν 2 γιαγιάδες και 2 παππούδες που θέλουν ο καθένας να ακουστεί το δικό του όνομα!- δεν είναι παγκόσμιο φαινόμενο.

Στην Ιαπωνία ειδικά, κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν γίνεται, αλλά αποφεύγεται κιόλας!


Sporty Monkey jr
Στην Ιαπωνία λοιπόν, κάθε παιδί παίρνει το δικό του όνομα, και αυτό εξαρτάται συνήθως από την έμπνευση της στιγμής. Τα ονόματα συνήθως σχετίζονται με κάποια σημαντική αρετή του χαρακτήρα ή θέση που εύχονται οι γονείς να έχει το παιδί τους στη ζωή του και την κοινωνία (αγνότητα, ήθος, καλοσύνη, δύναμη, αυτός που αγαπάει τον κόσμο κ.α.), αλλά μπορεί επίσης να αντικατοπτρίζει τις καιρικές συνθήκες κατά τη γέννησή του (χιόνι, καλοκαιρινό πρωινό), κάποιο όμορφο φυσικό στοιχείο κλπ. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προτιμήσουν οι γονείς ένα όνομα στο οποίο να συμπεριλαμβάνεται ένα γράμμα kanji από το όνομα κάποιου προγόνου. Μόνο ένα!

Ακόμα και ο πονοκέφαλος των προετοιμασιών για τα βαφτίσια-άντε να προλάβεις να κλείσεις "καλή" εκκλησία και "καλή" ημερομηνία-δεν υπάρχει στην ατζέντα των νέων μητέρων της Ιαπωνίας, καθώς η ονομασία του μωρού γίνεται με την εξής απλή διαδικασία:

Περίπου 7 μέρες μετά τη γέννησή του (που μπορεί να πάρει παράταση μέχρι και δύο εβδομάδες μετά την ημερομηνία γέννησης, οπότε και πρέπει τελικά να δηλωθεί το παιδί στο ληξιαρχείο), με μια λιτή τελετή-που διαφοροποιείται στις λεπτομέρειες από περιοχή σε περιοχή- η οποία ονομάζεται shichiya (έβδομη νύχτα) ή meimei (τελετή ονομασίας), δίδεται στο μωρό επίσημα πλέον το όνομά του. Το όνομα του μωρού γράφεται με καλλιγραφία στο meimeisho-ένα ειδικό κομμάτι χαρτί- το οποίο τελικά είτε κρεμάται σε  ειδικό σημείο στο σπίτι της οικογένειας, είτε στο δωμάτιο του παιδιού πάνω από την κούνια του, είτε δωρίζεται στον «νονό». Και εκεί ουσιαστικά ολοκληρώνεται η ιστορία! Το πολύ να γευματίσουν μαζί τα δύο ζεύγη παππούδων και γιαγιάδων για να γιορτάσουν το γεγονός.

Aya: "colourful"
Απλή τελετή, γρήγορες διαδικασίες και το μωρό έχει ένα όμορφο όνομα που θα το καθοδηγεί και θα το χαρακτηρίζει (όχι ως απόγονο του τάδε και της τάδε- για αυτό εξ’ άλλου δεν υπάρχουν και τα επώνυμα;!- αλλά ως το παιδί της ευγενικής ομορφιάς, το χαμογελαστό παιδί, το σοφό παιδί, η ελπίδα-όχι της γιαγιάς της της Ελπίδας αλλά της υπέροχης αξίας του να ελπίζεις και να δίνεις ελπίδα και στους άλλους-ο πρωτότοκος, ο σπουδαίος άντρας, ο γενναιόδωρος και δε συμμαζεύεται).


Grumpy Monkey jr
Γιατί όμως αποφεύγουν να δώσουν το όνομα ενός προγόνου στο νέο απόγονο; Γιατί πολύ απλά, στην Ιαπωνία σπάνια απευθύνονται σε κάποιον με το μικρό του όνομα-θεωρείται αγένεια, προσβολή, ειδικά αν πρόκειται για κάποιον πρεσβύτερο ή ανώτερο σε βαθμό και κοινωνική θέση. Συνήθως η απεύθυνση γίνεται με τη χρήση του επωνύμου και την κατάληξη san, ή με τη χρήση της ιδιότητας του ατόμου (όπως sensei για τον δάσκαλο κ.ο.κ). Ακόμα και απευθυνόμενοι σε μικρά παιδιά, δεν αναφέρεται σκέτο το όνομά τους, αλλά προστίθεται συνήθως η κατάληξη chan. Και τέλος, ακόμα και μεταξύ αδερφών δεν χρησιμοποιούνται συνήθως τα ονόματα αλλά ο χαρακτηρισμός «μεγάλε αδερφέ» (oniisan), «μικρή αδερφή» (imoutosan) κ.ο.κ. ανάμεσα σε άτομα που έχουν κάποια συγγένεια. Σε αυτό το κοινωνικό πλαίσιο λοιπόν, το να δοθεί σε ένα μωρό το όνομα του παππού του και όποτε το φωνάζουν να ακούγεται το μικρό όνομα του παππού, θεωρείται αγένεια.

Τα Ιαπωνικά ονόματα γράφονται με γράμματα kanji, τη μια από τις 3 γραφές της Ιαπωνικής γλώσσας, που είναι τα Κινεζικά ιδεογράμματα. Τα ιδεογράμματα αυτά παριστούν και την έννοια που αντιστοιχεί στη λέξη. Και εδώ αρχίζουν να μπερδεύονται τα πράγματα. Γιατί δεν είναι μόνο ένα kanji που διαβάζεται με κάθε τρόπο. Σε κάθε «φωνητική» απόδοση μιας λέξης μπορεί να αντιστοιχούν περισσότερα από ένα kanji, πράγμα που σημαίνει ότι δύο «συνονόματοι» μπορεί να έχουν δύο εντελώς διαφορετικά ονόματα εννοιολογικά. Αντίστοιχα μπορεί το ίδιο kanji να προφέρεται με διαφορετικούς τρόπους, οπότε χρειάζεται πάντα(γραπτά) μια διευκρίνιση (συνήθως με αναγραφή του ονόματος και με μια από τις πιο απλές ιαπωνικές γραφές) για το πώς ακριβώς προφέρεται το όνομα που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο άτομο.


Hungry Monkey jr
Τα γυναικεία ονόματα έχουν πολύ συχνά την κατάληξη ko (το kanji που σημαίνει «παιδί») ή mi (το kanji που σημαίνει «ομορφιά»), ενώ τα ανδρικά ονόματα έχουν συνήθως την κατάληξη ro (το kanji που χρησιμοποιείται σημαίνει «γιος» ή «καθαρός, έξυπνος»), ή ta (το kanji που χρησιμοποιείται σημαίνει «σπουδαίος, συμπαγής»)  ή περιέχουν το ichi (που σημαίνει «πρώτος») ή –kazu (ίδιο ιδεόγραμμα, ίδια σημασία με το ichi) ή ji δεύτερος») ή –daiσπουδαίος, μεγάλος»).


Και μια λεπτομέρεια: στην τόση δημιουργικότητα που εμπεριέχει η διαδικασία του να βρεις όνομα για ένα παιδί, υπάρχουν και κάποιοι περιορισμοί από το ίδιο το κράτος: στην Ιαπωνία υπάρχει επίσημη λίστα με τα kanji-είτε σε μορφή ονομάτων είτε σε μορφή συμβόλων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέρος ενός ονόματος- που «επιτρέπεται» από το κράτος να δοθούν στα νεογνά! Υπάρχουν επίσης κανονισμοί που «απαγορεύουν» αντίστοιχα τη χρήση συγκεκριμένων ονομάτων που θεωρούνται ακατάλληλα για ανθρώπους. Το 2004 η «λίστα» με τα «αποδεκτά» kanji έφτανε τα 2,232 kanji ονόματα και σκέτα kanji που μπορούν να αποτελέσουν μέρος ονόματος, και σκοπός ήταν να διευρυνθεί ώστε να συμπεριλάβει αρκετά ακόμα ιδεογράμματα που χρησιμοποιούνται είτε ευρέως είτε από πολύ παλιά και δεν βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη «λίστα».



8 σχόλια:

  1. Popo akougetai ligo berdemeno olo ayto. Apo oti katalava diladi ta mikra onomata ta anaferoun mono se periptoseis opou i syzigos milaei pros ton syzigo i kai to anapodo dioti opos fenetai se kamia alli ptyhi tis kathimerinotitas den epitasetai i hrisi tou mikrou onomatos. Vevaia exeresi borei na einai oi filoi metaxy tous opou logika tha prepei na fwnazoun o enas ton allon me ta mikra tous onomata. Se ena perivalon me tosous polous typous evgeneias fadazomai oti tha yparxei edono aghos gia osous den gnwrizoun pious typous evgeneias na hrisimpiisoun etsi wste na min prosvaloun kapion.

    Alexandros

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. όντως ακούγεται μπερδεμένο αλλά δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας καθώς οι Ιάπωνες δεν έχουν καμία απίτηση απο τους ξένους να γνωρίζουν όλες αυτές τις λεπτομέρεις.

    Απο εμάς τους Ελληνο-Ιάπωνες συνήθως την έχουν αλλά αν σε έχουν διδάξει απο μικρό το έχεις συνηθήσει...άλλωστε δεν είναι τόσο μπερδεμένο αν στο έχουν διαχωρίσει 1-2 φορές...

    Πάντως δεν είναι τελείως κάθετα τα πράγματα..δηλαδή υπάρχονυ και πολλές εξαιρέσεις πλέον... στο σχολείο ναι μεν κυρίως τα αγόρια φωνάζουν ο ένας τον άλλο με το επώνυμο (αλλά έτσι γίνεται και εδώ συχνά) και το ίδιο ισχύει και στο πανεπιστήμιο και στις επιχιερήσεις, αλλά στην καθημερινότητα οι φίλοι σχρησινοποιύν κυρίως το μικρό όνομα.

    Λίγοι μήνες παραμονής στην Ιαπωνία ξεκαθαρίζουν άμεσα το σκηνικό.και επαναλαβάνω...δεν περιμένουν απο έναν μη Ιάπωνα να τα γνωρίζει όλα αυτά οπότε δεν παρεξηγούνται...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ως ελληνο-ιαπωνέζα πάντως, είχα την τύχη να μου δώσουν δυο ονόματα, ελληνικό και ιαπωνικό. Επειδή ήμουν και το πρώτο παιδί κιόλας, πήρα το όνομα της ελληνίδας γιαγιάς και οι γονείς μου το προχωρήσαν και λίγο παραπέρα και μου έδωσαν και το όνομα της ιαπωνέζας γιαγιάς αλλά με διαφορετικούς ιαπωνικούς χαρακτήρες. Οπότε Yuki ユキ η γιαγιά (ναι, με κατακάνα!!), Yuki 由紀 εγώ.
    Τελικά όμως στο σπίτι δεν με φώναζε κανείς Γιούκι γιατί όλοι μπερδεύονταν :).

    Με τους βαθμούς ευγένειας γενικά υπάρχει μια δυσκολία στην ιαπωνική γλώσσα, και οι προσφωνήσεις είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου... αφού και οι ίδιοι οι Ιάπωνες συμβουλεύονται ειδικά εγχειρίδια "καλής συμπεριφοράς" (マナー) για να μπορούν να ανταπεξέλθουν σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις: από το πώς απαντάς σε ένα τηλέφωνο μέχρι το πως πρέπει να συμπεριφερθείς σε μια κηδεία...

    κάτι τέτοια περνούν οι Ιάπωνες και γνωρίζουν Έλληνες και Ελλάδα και θέλουν να μεταναστεύσουν :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ααα αλήθεια είσαι ιαπωνεζα πωωω σας πάω πολύ εσάς έχουν και ιαπωνικό ροκ

      Διαγραφή
  4. Thewrw oti i evgeneia einai poly wreo pragma stin kathimerinotita (isos epeidh stin Ellada vionw mia kathimerinotita edagmeni sto aditheto akro se oti afora ayto to thema)alla nomizw oti kai i ypervoli isos kapou na einai katapiestiki. Ayto pou gnwrizw kai pou tolmw na omologisw einai oti mou aresei to genikotero plaisio evgeneias pou yparxei gyrw apo to thema twn ypoklisewn sthn Iaponia. Sygekrimena mou arese otan eida ena stelehos Iaponikis epiheirisis na perimenei sto metro me vatheia ypoklisi na perasei prwta o proistamenos tou kai epeita na akolouthisei aytos.

    Alexandros

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Three very cute little monkeys!
    Ευχαριστούμε για την τόσο ωραία εξήγηση!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @sstamoul : Kai emeis euxaristoume pou mas diabazete!!!
    :))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Πριν απο την εποχή Meiji ηταν συνηθισμένο για κάποιον να αλάζει πολλα ονοματα και επώνυμα κατα την ζωη του. Μερικά χτυπιτά παραδείγματα:
    * Ο Tokugawa Ieyasu αρχικά ονομαζόταν Matsudaira Takechiyo
    * Ο Miyamoto Musashi αρχικα ονομαζοταν Benosuke ενω στο Gorin-no-sho αναφερει το πλήρες ονομα του ως: Shinmen Musashi-no-Kami Fujiwara no Genshin

    Στην περίοδο Edo ηταν συχνο οι άνθρωποι που κληρονομούσαν ενα συμαντικό πόστο (π.χ. την αρχηγία ενος θεάτρου Noh η την θεση του shihanke σε ενα bugei ryu) απο την οικογενια τους να αλάζουν και το ονομα τους με το όνομα του αρχικού προγόνου που ανέλαβε για πρώτη φορα αυτο το πόστο. Μια γνωστή περίπτωση ηταν αυτή του Yamada Asaemon. Το όνομα αυτο ηταν κληρονομικό και το λάμβαναν μέλη της οικογένιας Yamada που γινονταν επίσημοι δοκιμαστές σπαθιου των Shogun της περιόδου Edo.

    ΑπάντησηΔιαγραφή